نگاهی متفاوت به از دست دادن آبستنی

” نگاهی متفاوت به از دست دادن آبستنی : عدم آبستنی به دلیل ناکارآمدی تکنسین تلقیح “

مهم ترین عاملی که باید در دامداری های صنعتی محاسبه و ارزیابی شود، نرخ آبستنی (PR) می باشد. نرخ آبستنی به صورت درصد مادینه های آماده تلقیح که دریک دوره ی 21 روزه ی سیکل تولیدمثلی آبستن می شوند، تعریف می گردد.

نرخ آبستنی 21 روزه با نرخ تلقیح / IR (تعداد مادینه هایی که در یک بازه ی زمانی مشخص تلقیح می شوند) و نرخ پذیرش آبستنی / CR (تعداد کل مادینه های آبستن بر تعداد کل مادینه های تلقیح شده) پیوستگی مثبت دارد.

زمانی که PR گله افزایش می یابد، روزهای شیردهی (DIM) به مرور زمان کاهش و مقدار شیر تولیدی روزانه و تعداد مادینه هایی که تولید بالایی دارند افزایش می باید. به عبارت دیگر با کاهش مقدار نرخ آبستنی، مقدار DIM افزایش می باید زیرا تعداد دام هایی که روزهای شیردهی بالا اما تولید شیر کمی دارند، افزایش می باید. در این حالت ( کاهش مقدار PR) هزینه های جانبی مانند هزینه های دامپزشکی، خوراک، خدمات و ابزار تلقیح مصنوعی نیز افزایش می باید.

عوامل متعددی بر نرخ آبستنی اثرگذار هستند اما در میان آن ها، فحل بودن دام از اهمیت ویژه ای برخوردار است. از این رو صحت تشخیص فحلی یکی از اجزای اساسی برنامه تولیدمثلی بهینه است. عدم تشخیص فحلی و یا خطا در آن، دو دلیل اولیه ی پایین بودن عملکرد تولیدمثلی و باروری هستند. تحقیقات نشان داده است که 7 تا 20 درصد گاوهایی که تلقیح می شوند، فحل نیستند. کم بودن فحلی های تشخیصی از طروق زیر بر میزان سوددهی تولیدمثلی گله اثر می گذارند:

• فاصله گوساله زایی بیشتر با گوساله های کمتر و بازده شیردهی کمتر
• تلقیح دام هایی که فحل نیستند سبب کاهش نرخ پذیرش / CR گله و هدر رفتن اسپرم و نیروی کار می شود.
• نرخ آبستنی پایین منجر به حذف تولیدمثلی گاوهای خوب می شود.
• ضعف در تشخیص فحلی و تلقیح گاوهای آبستن می تواند منجر به سقط جنین شود.

در این میان عملکرد کارشناس تلقیح مصنوعی می تواند تاثیر بسزایی در بهبود وضعیت تولیدمثلی گله داشته باشد. با توجه به اهمیت فحلی و تشخیص آن می توان نتیجه گرفت که تکنسین تلقیح مصنوعی باید به صورت مستمر در گله حضور داشته باشد تا بتواند با توجه به اطلاعات تولیدمثلی دام ها و علایم ظاهری آن ها، دام های فحل را تشخیص داده و به موقع تلقیح نماید.

یک مامور تلقیح خوب باید در هنگام جابه جایی اسپرم و آماده سازی فرایند تلقیح بسیار دقیق عمل کرده و نکات بهداشتی را نیز رعایت نماید. یکی از نکاتی که تلقیح کاران قبل از آغاز فرایند تلیقح مصنوعی باید به آن توجه ویژه ای داشته باشند، دمای مخزن ذوب اسپرم می باشد. دامنه ی استاندارد دما جهت یخ زدایی اسپرم بین 34-36 درجه سانتی گراد می باشد و بالا یا پایین بودن این دما در میزان باروی اسپرم و نهایتا در نرخ باروی دام اثر منفی خواهد داشت.

دو مورد از اشتباهات رایج تلقیح کاران در حین فرایند تلقیح مصنوعی که سبب کاهش نرخ پذیرش در دام می شوند، عبارت اند از:

• تخلیه اسپرم قبل از نقطه هدف (یعنی تخلیه اسپرم در سرویکس)
• تخلیه سریع اسپرم (اسپرم قبل از تخلیه حداقل به 5 ثانیه زمان نیاز دارد تا به دما و غلظت مناسب رسیده و به مقدار مساوی به هر دو شاخ رحم برسد)

همچنین یک کارشناس تلقیح مصنوعی باید تاریخ و ساعت فحلی دام ها، تاریخ و ساعت تلقیح ها و کد رجیستری اسپرم های استفاده شده را به درستی ثبت نماید.

بررسی و ارزیابی عملکرد ماموران تلقیح به صورت دوره ای می تواند نقش بسزایی در بهبود نرخ باروری گله داشته باشد.

آرکاژن ؛ پیشرو در اصلاح نژاد دام