تغذیه‌ی گاو گوشتی

تغذیه‌ی گاو گوشتی

تغذیه‌ی گاو گوشتی

مقدمه:

تغذیه ی مناسب گاو گوشتی، بخش کلیدی سیستم تولید موفق است. خوراک بزگترین هزینه ی گاوداری های پرورش دهنده ی نژادهایی همچون آنگوس، برژین بلو، شاروله، لیموزین و سایر نژادهای گاو گوشتی می باشد. از این رو اطلاع داشتن از مواد مغذی مورد نیاز دام، برای خوراک دهی و مدیریت موثر نیاز است.

مواد مغذی:

احتیاجات غذایی بر مبنای نیاز به مقادیر خاصی از گروه های مختلف مواد غذایی تعیین می شوند. هر ماده ی مغذی نقش خاصی را در رشد، تولید یا متابولیسم ایفا می کند. گروه های مختلف مواد مغذی بر اساس ساختار شیمیایی خود و یا عملکردشان در فرآیند متابولیسم، تعریف می شوند.

انرژی:

انرژی، توانایی انجام کار را در بدن فراهم می کند. این کار شامل رشد، شیردهی، تولید مثل، حرکت و هضم غذا می باشد. در گاو گوشتی انرژی جیره ها معمولا به صورت درصدی از کل مواد مغذی قابل هضم (TDN) بیان می شود. انرژی ماده مغذی مورد نیاز گاو در بیشترین مقدار است. انرژی معمولا بزرگترین بخش هزینه های خوراک به حساب می آید. منابع اولیه ی انرژی گاو، سلولز و همی سلولز های علوفه های خشبی و نشاسته های دانه های غلات هستند. چربی ها و روغن ها انرژی بالایی دارند اما بخش کوچکی از جیره را تشکیل می دهند.

پروتیین:

پروتیین یکی از اجزای ساختاری اصلی بدن می باشد و به صورت 4 درصد پروتیین خام (CP) اندازه گیری می شود. پروتیین جز اصلی عضلات، سیستم عصبی و بافت همبند است. پروتیین از زنجیره های آمینو اسیدی ساخته شده است. کافی بودن مقدار پروتیین جیره برای نگهداری، رشد، شیردهی و تولید مثل ضروری است. پروتیین ها از چندین شکاف تشکیل شده اند که سبب ایجاد تنوع در میزان حلالیت آن ها در شکمبه می شوند.

پروتین محلول در شکمبه توسط میکروب های شکمبه هضم می شود. پروتیین نامحلول در شکمبه به صورت دست نخورده از طریق شکمبه به بخش های پایین تر لوله ی گوارشی عبور می کند. بخشی از این پروتیین در روده ی کوچک هضم می شود.

تغذیه‌ی گاو گوشتی

مواد معدنی:

مواد معدنی متنوعی برای رشد، تشکیل استخوان، تولید مثل و بسیاری دیگر از عملکردهای بدن نیاز هستند. گروهی از مواد معدنی که در مقیاس بزرگ مورد نیاز هستند، Macromineral (مواد معدنی بزرگ) نامیده می شوند. این گروه شامل سدیم (نمک)، کلسیم، فسفر، منیزیم و پتاسیم هستند.

گروه دیگر از مواد معدنی که بدن به مقدار بسیار کمی از آن ها نیاز دارد، Micromineral (مواد معدنی کوچک) و یا مواد معدنی کمیاب نامیده شده و شامل ید، مس، روی، سولفور و سلنیوم هستند. میزان ماده معدنی، تحت تاثیر نوع و کیفیت مواد غذایی قرار دارد. برای اطمینان از اینکه مقادیر کافی از این عناصر در دسترس دام قرار دارد باید از مکمل های مواد معدنی در جیره استفاده نمود. نوع مکمل ها ی معدنی توسط خوراک های موجود در جیره و احتیاجات حیوان تعیین می شوند. مشکلات حاصل از کمبود مواد معدنی مختلف در جدول 1 نشان داده شده است.

 

نوع ماده معدنیعلایم کمبود
کلسیمرشد ضعیف – استخوا های خمیده پا – استخوان ها ی شکننده
فسفررشد ضعیف – میل شدید به چوب، مو و خاک – نرخ پذیرش ضعیف
منیزیملرزش عضله – شک شدید،تشنج
سدیم (نمک)رشد ضعیف – جویدن یا لیس زدن چوب
سلنیومضعف ، ناتوانی در ایستادن

                                                                      جدول 1- برخی از علایم کمبود مواد معدنی

 

ویتامین ها:

ویتامین ها اجزای بیولوژیکی هستند که در مقادیر بسیار کم، فعال هستد. ویتامین های مهم در تغذیه ی گاو گوشتی عبارت اند از: ویتامین A، D و E. علوفه ی تازه منبع خوبی برای این سه ویتامین هستند. میزان ویتامین یونجه ای که خوب نگهداری شده باشد در ابتدا بالا است اما به مرور زمان کاهش می یابد. سیلاژها حاوی مقدار کمی ویتامین هستند زیرا فرآیند تخمیر سبب تخریب اغلب ویتامین ها می شود. دانه ی غلات نیز مقادیر کمی از این ویتامین ها را دارا هستند. ویتامین A برای رشد، تولید مثل و نگهداری عادی و معمول ضروری است. کمبود ویتامین A، سبب کاهش باروری گاوهای نر و ماده می شود.

ویتامین D برای رشد مناسب استخوان ها نیاز است. کمبود ویتامین D در گوساله ها سبب خم شدن استخوان پا می شود. در سایر حیوانات استخوان ها ضعیف شده و به راحتی شکسته می شوند. ویتامین E، همراه با سلنیوم برای رشد و تکامل بافت عضلانی نیاز هستند. فقدان ویتامین E و یا سلنیوم سبب تحلیل تغذیه ای عضلات (بیماری عضلات سفید) می گردد. این حالت بیشتر در دام های جوان رایج است. برای جلوگیری از بیماری عضلات سفید می توان از راه ها ی زیر استفاده کرد:

  • تزریق ویتامین E یا سلنیوم در ابتدای تولد
  • تزریق ویتامین E یا سلنیوم به گاو آبستن
  • تغذیه ی گاوهای ماده با مکمل ویتامین E و سلنیوم

سطح ویتامین های گروه B در جیره ی گاو گوشتی معمولا اهمیت جندانی ندارد مگر اینکه شرایط خاصی وجود داشته باشد. میکروب های شکمبه مقادیر بسیاری از این ویتامین ها را تولید کرده و در دسترس حیوان قرار می دهند. ویتامین های B برای گوساله های جوانی که هنوز سیستم شکمبه ی آن ها تکمیل نشده است مهم می باشند. جمعیت میکروبی شکمبه ی گاوهایی که تحت تنش های شدید بوده اند، بسیار کاهش یافته و بهتر است در چنین حالتی از مکمل های ویتامین B، استفاده شود.

تغذیه‌ی گاو گوشتی

خوراک حیوانات:

گاو گوشتی می تواند انواع مختلفی از خوراک ها را مصرف نماید. خوراک ها بر اساس مقدار و نوع مواد مغذی و شکل فیزیکی خود دسته بندی می شوند. اکثر خوراک های رایج در یکی از گروه های زیر جای می گیرند:

  1. علوفه های خشبی
    • فیبر بالا دارند (سلولز و همی سلولز) و معمولا دارای انرژی کم تا متوسط می باشند.
    • میزان پروتیین گیاهان این گروه متفاوت بوده و به گونه و مرحله ی بلوغ گیاه بستگی دارد.
    • گیاهانی همچون یونجه، علف، پوست دانه ها، پوست دانه های روغنی در این گروه قرار دارند.
  2. دانه ها
    • دارای انرژی بالا و فیبر نسبتا کمی هستند.
    • اکثرا حاوی مقادیر متوسط پروتیین می باشند.

    • این گروه شامل گیاهانی همچون ذرت، جو و یولاف می شود.
  3. دانه های روغنی
    • حاوی مقادیر بالای پروتیین و انرژی هستند.
    • مقدار فیبر آن ها متفاوت است.
    • دانه ی سویا و کنجاله ی کانولا مثال هایی از گیاهان این گروه می باشند.
  4. فرآورده های جانبی
    • میزان مواد مغذی این گروه از مواد خوراکی متنوع می باشد.
    • ممکن است حاوی سطوح بالایی از رطوبت باشند.
    • خوراک هایی همچون تفاله ی سیب و ضایعات نانوایی در این دسته قرار می گبرند.

تغذیه‌ی گاو گوشتی

هضم انرژی:

هضم میکروبی سلولز و همی سلولز (حاصل از علوفه های خشبی) و نشاسته (حاصل از دانه ها) در شکمبه، منجر به تولید محصولات جانبی به نام اسیدهای چرب فرار (VFAs) می شود که این ترکیبات توسط دیواره ی شکمبه ی حیوان جذب می شوند.  VFAها، منبع اصلی انرژی حیوان هستند.

بخشی از نشاسته در شکمبه هضم نشده و به شیردان و روده ی کوچک رفته و در آنجا توسط آنزیم ها هضم و جذب می شوند. میکروب های شکمبه برای هضم سلولز و نشاسته به صورت تخصصی عمل می کنند. زمانی که میزان علوفه های خشبی جیره بالا باشد، میکروب های هاضم سلولز چند برابر شده و غالب می شوند. در صورت مصرف جیره هایی که حاوی مقادیر زیادی دانه هستند، تعداد میکروب های هاضم نشاسته افزایش می یابد.

اعمال تغییر در ترکیب جیره باید به صورت تدریجی باشد تا جمعیت میکروبی شکمبه زمان کافی برای سازگاری با ترکیبات جدید را داشته باشند. حدود 2 هفته زمان لازم است تا بتوان در اجزای جیره تغییرات اساسی اعمال کرد.

نرخ هضم دانه ها در شکمبه متنوع است. این امر به دلیل خواص شیمیایی نشاسته و ساختار فیزیکی دانه ها می باشد. برای مثال ذرت خشک در مقایسه با ذرت مرطوب و یا گندم خشک، بسیار آهسته تر تجزیه می شود. زمانی که از جیره هایی با مقادیر بالای دانه استفاده می شود، این نکته برای حفظ سلامت شکمبه اهمیت فراوانی دارد.

 

هضم پروتیین:

پروتیین خام دربرگیرنده ی پروتیین واقعی و نیتروژن غیر پروتیینی (NPN) می باشد. هضم یک پروتیین خاص به میزان سهولت انحلال آن پروتیین در مایع شکمبه بستگی دارد. پروتیینی که حلالیت بالایی داشه باشد راحت تر و سریع تر توسط میکروب های شکمبه تجزیه می شود. منابع ازت غیرپروتیینی (ماند اوره و آمونیاک)، 100 درصد محلول در شکمبه هستند.

میکروب های شکمبه از ازت آزاد شده در شکمبه به منظور تشکیل پروتیین های میکروبی خود استفاده می کنند. میکروب ها مرتبا همراه با مواد هضمی به قسمت های پایینی لوله ی گوارشی حرکت می کنند تا فرآیند هضم و جذب صورت گیرد. بخش اعظم پروتیین نامحلول در شکمبه (پروتیین های بازیافتی یا هضم نشده) بدون تغییر، مسیر دستگاه گوارش را طی می کنند اما بخشی از این پروتیین توسط آنزیم های حیوان هضم و جذب می شوند.

پروتیین قابل هضم بازیافتی به صورت موثری مصرف می شود و بخش مهمی از جیره های گاو های گوشتی که نیاز به رشد سریع دارند را تشکیل می دهند. فعالیت میکروب های شکمبه در شکستن و بهبود ساختار پروتیین های جیره، پیامدهای مهمی برای نشخوارکنندگان دارد:

  1. برخلاف تک معده ای ها، نشخوارکنندگان می توانند با جیره های ضعیف از نظر کیفیت ترکیباتی همچون پروتیین ها نیز رشد کنند، زیرا میکروب های شکمبه کیفیت پروتیین را از طریق تولید آمینو اسید های محدود کننده ارتقا می دهند.
  2. نشخوارکنندگان می توانند در جیره ی خود از نیتروژن های غیر پروتیینی ارزان قیمت (مانند اوره) نیز به عنوان جایگزین پروتیین استفاده نمایند.

برای عملکرد بهینه باید بین پروتیین محلول شکمبه (NPN ) و پروتیین بازیافتی تعادل برقرار باشد. ممکن است جیره هایی با سطوح بالایی از پروتیین های محلول و یا NPN، نتوانند مقادیر کافی از پروتیین را برای روده ی کوچک فراهم کنند. از سوی دیگر احتمال دارد که جیره هایی با سطوح بالایی از پروتیین های بازیافتی نیز نتوانند نیتروژن کافی را برای میکروب های شکمبه تهیه کنند که این امر منجر به عدم رشد مناسب جمعیت میکروبی شکمبه و اختلال در هضم خوراک می شود. جیره های بهینه معمولا حاوی 40-30 درصد پروتیین بازیافتی در دسترس و 70-60 درصد پروتیین محلول شکمبه هستند. کمتر از 30 درصد کل پروتیین باید به صورت NPN باشد.

تغذیه‌ی گاو گوشتی

برای اینکه میکروب های شکمبه بتوانند از NPN استفاده کنند باید مقادیر کافی از کربوهیدرات های محلول (مانند نشاسته)، در جیره وجود داشته باشند. بدون وجود انرژی کافی در جیره، ظرفیت میکروب ها برای استفاده از NPN بیش از حد زیاد خواهد شد. NPN اضافی به صورت آمونیاک توسط حیوان جذب و دفع می شود. اگر سطح NPN  بالا باشد حیوان دچارمسمومیت اوره می شود.

فرموله کردن جیره:

جیره ای که به درستی فرموله شده باشد باید مقادیر کافی از مواد مغذی را برای دام فراهم کند تا دام بتواند به سطح مطلوبی از تولید برسد. فرموله کردن درست جیره به عوامل زیر نیاز دارد:

  1. داشتن شرح دقیقی از وضعیت حیوان (جنسیت، وزن، اندازه، وضعیت بدنی، میزان وزن گیری، مرحله ی تولید)
  2. استفاده از تکنیک های مدیریتی در گله ( استفاده از ترکیبات جایگزین و افزودنی های خوراکی)
  3. داشتن آگاهی دقیق از محتویات غذایی خوراک های موجود

آنالیز آزمایشگاهی علوفه ها برای فرمولاسیون مناسب جیره ها ضروری می باشد. میزان مواد مغذی علوفه ها بسیار متنوع بوده و به نوع، مرحله ی بلوغ در زمان چیدن و نحوه ی نگهداری آن بستگی دارد. تنوع میزان مواد مغذی دانه ها کمتر از علوفه ها می باشد اما آنالیزهای آزمایشگاهی برای دانه ها نیز توصیه می شود.

آرکاژن ، تامین کننده بهترین اسپرم از بهترین نژاد دام ها

بدون دیدگاه

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *