کاتالوگ خوانی اسپرم ها

” کاتالوگ خوانی اسپرم ها “
امروزه با افزایش تعداد دامداری های صنعتی در کشور استفاده از اسپرم منجمد در فرآیند تولید مثلی دام ها به ویژه گاوهای شیری به شدت افزایش یافته است. با توجه به اهمیت ژنتیک در پیشرفت و افزایش تولید دام ها و ماندگاری ژن های وارد شده در گله، توصیه می شود که انتخاب اسپرم ها توسط کارشناسان متخصص ژنتیک و اصلاح نژاد انتخاب شوند. اما آشنایی با شاخص های موجود در کاتالوگ های گاوهای نر نیز می تواند کمک شایان توجهی به دامدران و مدیران فارم ها داشته باشد از این رو در این مقاله به معرفی کلی برخی از این شاخص ها پرداخته ایم.

Net Merit $ (NM$)

شایستگی خالص بیانگر سود خالص حاصل از میانگین دختران یک گاو نر بر مبنای دلار در مقایسه با سود خالص حاصل از میانگین دختران هم دوره ای گاوهای نر دیگر می باشد. این شاخص بیانگر ارزش اقتصادی صفات گاو نر است. ( آموزش کاتالوگ خوانی قسمت اول )

Total Performance Index (TPI)

شاخص عملکرد کل، ترکیبی از چند صفت می باشد که بر اساس آن گاوهای نر رتبه بندی شده و توانایی آن ها در انتقال ژنتیکی مجموعه متعادلی از این صفات به دخترانشان بیان می گردد. این فاکتور نیز مشابه شاخص Net Merit جز شاخص های اصلی و مورد توجه در انتخاب اسپرم می باشد. ( آموزش کاتالوگ خوانی قسمت اول )

Reliability (Rel)

قابلیت اطمینان پذیری، معیاری از مقدار اطلاعات استفاده شده جهت ارزیابی ژنتیکی صفت مورد نظر می باشد که بصورت 1 تا 99 درصد بیان می شود. این فاکتور نشان می دهد که تا چه حد می توانیم به مقدار شاخص های یک گاو نر اطمینان داشته باشیم. مقدار عددی این فاکتور به اطلاعات موجود از گاو نر یعنی اطلاعات شجره ای، اطلاعات دختران، داده های مولکولی و….. بستگی دارد. هر چقدر اطلاعات موجود بیشتر شود مقدار این عدد به 99 نزدیک تر شده و صحت و دقت ارزیابی ها بیشترخواهد بود.

MILK

مقدار توانایی انتقال ژنتیکی صفت تولید شیر بر حسب پوند (هر پوند برابر 364/65 گرم است) که از گاو نرانتظار می رود تا به دخترانش منتقل نماید.
برای مثال اگر مقدار این فاکتور در کاتالوگ 1431 باشد، به این معناست که دختران این گاو می توانند 1431 پوند شیر بیشتری نسبت به میانگین جمعیت پروف شده تولید کنند. البته باید به خاطر داشت که این مقادیر برای دام های 100 درصد خالص هر نژاد هستند که در شرایط نگهداری و تغذیه ای متناسب با استاندارهای امریکا قرار دارند. (مقاله ی مقدار تولید شیر در کاتالوگ گاوهای شیری)

Production Life (PL)

یکی از فاکتور های کاتالوگ خوانی اسپرم ها  Production Life (PL) می باشد، طول عمر تولیدی عبارت است از تعداد ماه هایی که دختران یک گاو نر در مقایسه با دختران هم دوره ای گاوهای نر دیگر، بیشتر یا کمتر در گله مانده و تولید خواهند داشت. این شاخص پیوستگی کاملا مستقیم با صفت تولید شیر دارد.

Somatic Cell Score (SCS)

عبارت است از توانایی انتقال ژنتیکی تعداد سلول های بدنی که یک گاو نر به دخترانش انتقال می دهد. اهمیت این صفت در کاهش ابتلا به بیماری ورم پستان از طریق اصلاح ژنتیک می باشد. دختران گاوهای نری که SCSکمتر از 3 دارند، کمتر به ورم پستان مبتلا می شوند.

Sire Calving Ease (SCE)

این شاخص که در ایران به اشتباه با عنوان ” سخت زایی” شناخته می شود، بیانگر درصد آسان زایی برآورد شده در تلیسه هایی است که با اسپرم گاو نر تلقیح می شوند. بازه ی این شاخص در گذشته بین 0 تا 13 و میانگین آن 7 تا 7.5 بوده است اما اخیرا این بازه کوچک شده و بین 0 تا 3 اندازه گیری می شود و میانگبن آن 2.2 می باشد.

Type

توانایی انتقال ژنتیکی تیپ، مقدار برتری ژنتیکی تیپ مطلوب جشنواره ای است که از طریق گاو نر به دخترانش انتقال خواهد یافت. رو به روی این عدد در کاتالوگ ها قابلیت اطمینان هم آورده شده است. این فاکتور و نمودارهای موجود در کاتالوگ که بیشتر صفات تیپ را در برگرفته است بیشتر مورد توجه پرورش دهندگانی است که در گله خود با مشکل مشخصی مثل کوتاهی سرپستانک ها یا لنگش دست و پنجه نرم می کنند.

Udder Composite (UDC)

ترکیب پستان، شاخصی است که بیانگر توانایی ژنتیکی گاو نر در بهبود سیستم پستانی دختران در کاتالوگ خوانی اسپرم ها می باشد. این صفت در بحث میزان تولید شیر و ابتلا به ورم پستان بسیار موثر می باشد، لذا توجه به مقدار آن و مقایسه با سایر اسپرم های موجود عاقلانه به نظر می رسد.

Feet & Legs Composite (FLC)

ترکیب دست و پا بیانگر توانایی ژنتیکی گاو نر در بهبود ترکیب دست و پای دختران می باشد.
ترکیب دست و پا متشکل از سه صفت خطی زاویه سم، نمای عقبی پاها و نمای جانبی پاها می باشد.
این صفت در بحث لنگش بایستی مورد توجه قرار گیرد.

Daughter Pregnancy Rate (DPR)

نرخ باروری دختران، از جمله شاخص های مهم در ارزیابی میزان باروری اسپرم می باشد. این صفت نشان دهنده ی میزان پذیرش آبستنی در دختران یک گاو نر است که از تقسیم کردن تعداد آبستنی های به دست آمده بر تعداد دام های تلقیح شده در دوره ی 21 روزه چرخه تولیدمثلی محاسبه می شود.

آرکاژن ، پیشرو در اصلاح نژاد دام