اسپرم چیست؟

اسپرم چیست؟

کلمه ی اسپرم از واژه ی یونانی Sperma به معنی دانه گرفته شده است. اسپرم، سلول یا گامت تولید مثلی جنس نر است که طی فرآیندی به نام اسپرماتوژنسیز در لوله های اسپرم ساز (Seminiferous) بیضه ها تولید می شوند، این سلول جنسی اولین بار در سال 1677 توسط Antonie Van Leeuwenhook و با استفاده از میکروسکوپ دیده شد.

اسپرم حیوانات، متحرک بوده و به آن اسپرماتوزوآ گفته می شود اما اسپرم برخی از جلبک های قرمز و قارچ ها قابلیت تحرک نداشته و اسپرماتیا نامیده می شود. اسپرم ها توانایی تقسیم شدن ندارند و طول عمر آن ها محدود است اما پس از آمیزش با تخمک، ارگانیسم جدید شروع به پیشرفت و تکامل می نماید.

مورفولوژی اسپرم:

سلوم اسپرم در پستانداران از نظر آناتومی از دو بخش تشکیل شده است:

1. سر: دارای هسته ای با الیاف کروماتینی متراکم و پیچیده است که توسط کیسه ای نازک، پهن و صاف به نام آکروزوم پوشیده شده است، آکروزوم دارای تعدادی واکوئل و آنزیم است که از این آنزیم ها برای ورود اسپرم به درون تخمک استفاده می شود.
2. دم: دم یا فلاژیوم بلندترین قسمت اسپرم بوده و با حرکات شلاقی خود اسپرم را به سمت جلو حرکت می دهد.

تحرک اسپرم به چهار نقطه ی دم یعنی قطعه ی اتصال، قطعه ی میانی، قطعه ی اصلی و قطعه ی پایانی بستگی دارد. گردن یا قطعه ی اتصال دارای سانتریول می باشد و قطعه ی میانی دارای یک هسته ی رشته ای مرکزی با تعداد زیادی میتوکندری است که با تولید ATP انرژی لازم برای حرکت اسپرم را فراهم می کند.

سلول های اسپرم متحرک، معمولا با فلاژلا حرکت می کنند و برای شنا کردن به سمت تخمک و لقاح با آن به محیطی مایع نیاز دارند. در حیوانات اغلب انرژی برای حرکت اسپرم از متابولیسم فروکتوز که در مایع منی وجود دارد تامین می شود. اسپرم ها به واسطه ی ماهیت نیروی محرک خود نمی توانند به عقب شنا کنند. مایعات منی را می توان توسط نور ماورابنفش شناسایی کرد و سرهای اسپرم نیز با روش رنگ آمیزی KPIC تشخیص داده می شوند.

تعیین کیفیت اسپرم:

کمیت و کیفیت اسپرم، پارامترهای اصلی در کیفیت مایع منی هستند که نشان دهنده ی میزان توانایی منی برای لقاح می باشند. کیفیت ژنتیکی، حجم و تحرک اسپرم با افزایش سن کاهش می یابد. یکی از عوامل مهم در سنجش سلامت اسپرم و مایع منی، تحرک اسپرم می باشد چون در صورت کم بودن تحرک، باروری اسپرم کاهش می باید. سایر فاکتورهایی که در حین آنالیز مایع منی در نظر گرفته می شوند عبارتند از:

1. حجم مایع منی ( بر حسب میلی لیتر محاسبه می شود)
2. تعداد کل اسپرم ( باید به طور متوسط بین 33 تا 46 میلیون باشد)
3. غلظت اسپرم ( تعداد اسپرم در هر میلی لیتر از مایع منی )
4. زنده مانی اسپرم ( درصد اسپرم زنده )
5. مورفولوژی اسپرم ( شکل ظاهری اسپرم)
6. زمان لازم برای رقیق شدن ( مایع منی در ابتدا غلیظ است اما پس از 20 تا 30 دقیقه رقیق می شود)
7. PH مایع منی ( مایع منی که اسیدیته ی بالایی داشته باشد می تواند سبب کشته شدن اسپرم ها شود)
8. سلول های سفید خونی ( وجود تعداد زیادی از سلول های سفید خونی در مایع منی می تواند نشانه ی وجود عفونت باشد)

آرکاژن ، نماینده رسمی نهاده های دامی جاهد