گاو گوشتی
گاو شیری
” واکسن بخش دوم از کنفرانس سالانه ی انجمن گاوها و تلیسه های شیری امریکا آپریل 2020 (DSHA) – April 2020 “
استفاده از واکسن به منظور بهبود طرح طبیعت برای ایمنی گله های گاو:
انسان ها، گله های گاو و سایر حیوانات در یک جهان آلوده (جهانی پر از میکروب ها، ویروس ها، باکتری ها و سایر میکروارگانیسم ها) به دنیا می آیند که بسیاری از این آلودگی ها سبب بیماری می شوند. بسیاری ار این میکروارگانیسم ها اندمیک بوده و همیشه در بدن موجوداتی که به آن ها آلوده شده اند وجود دارند. با این وجود طبیعت چگونه از موجودات در مقابل بیماری های عفونی محافظت می کند و ما چگونه می توانیم از طبیعت یاد گرفته و برنامه ی آن را با واکسن بهبود ببخشیم؟ این سوال، موضوع این مقاله ی مروری مختصر است.
محافظت از بیماری ها یک فرایند ایمونولوژیک چند مرحله ای است. مرحله ی اول، مرحله ای است که تمامی دامپروران موفق، با آن بسیار آشنا هستند. مدیریت کلستروم، اولین مرحله ی اساسی در حفاظت گله های جوان در برابر بیماری های عفونی و ایجاد آمادگی در آن ها برای مواجهه با عوامل بیماری زا در آینده است. امروزه تقریبا تمامی دامداران می دانند که هر گوساله باید بلافاصله پس از تولد تا 12 ساعت، حدود 2 لیتر آغوز با کیفیت بالا دریافت کند. این آغوز می تواند به صورت طبیعی از گاو ماده گرفته شده و یا از آغوز هایی که به صورت مکمل های غذایی در بازار وجود دارند و حاوی آنتی بادی یا ایمونوگلوبولین بالا هستند، باشد. ایمونوگلوبولین (Ig) G1، مهم ترین آنتی بادی موجود در آغوز می باشد. استفاده ی به موقع از واکسن در گاو ماده می تواند مقدار و کیفیت IgG1 موجود در آغوز را افزایش دهد. ایمونوگلوبولین ها و سایر مواد تشکیل دهنده ی آغوز، به صورت مستقیم توسط سلول های روده ی گوساله جذب می شوند اما این فرآیند جذب، به مرور زمان کاهش یافته و پس از 24 ساعت کاملا متوقف می شود، لذا زمان سنجی در خورانیدن آغوز به گوساله بسیار حایز اهمیت است. به طور کلی به این فرایند، ایمنی غیرفعال گفته می شود چراکه گوساله یک گیرنده ی منفعل در دریافت اجزای آغوز، مانند ایمونوگلوبولین ها است. همانند اکثر موارد در بیولوژی، ایمنی غیر فعال یک پدیده ی همه یا هیچ نبوده و به صورت منحنی زنگوله ای می باشد، مگر اینکه گوساله هیچ آغوزی دریافت نکرده باشد. بنابراین مدت زمان ایمنی ذاتی متنوع بوده و غالبا به مقدار IgG1 که از آغوز جذب می شود بستگی دارد. نگه داری مناسب از گوساله می تواند فرایند جذب را افزایش دهد. با این حال معمولا در حدود 2 ماهگی ایمنی غیر فعال موثر، به دلیل تحلیل فیزیولوژیک آنتی بادی های جذب شده، از بین می روند. پس چگونه اکثر گوساله های مبتلا به بیماری های عفونی نمی میرند؟
دومین بخش طرح طبیعت برای محافظت از موجودات در برابر بسیاری از بیماری های عفونی، ممکن است برای بسیاری از مردم به وضوح آغوز نباشد. این طرح درواقع دام های جوانی را که در طبیعت و یا دامداری ها نگه داری می شوند اما بیمار نشده و تنها دچار عفونت می شوند را در بر می گیرد. مطمئنا دلیل اینکه این عفونت سبب بیماری یا مرگ اغلب گوساله های نمی شود، اثر محافظتی آنتی بادی های مادری است که جذب بدن گوساله شده و می توانند سبب غیرفعال شدن و در نهایت مرگ عوامل بیماری زا شوند. ابتلا به عفونت در حضور آنتی بادی های مادری، در واقع اولین واکسیناسیون مهم گوساله به حساب می آید. این ابتلای طبیعی در سطوح مخاطی سیستم تنفسی و دستگاه گوارش رخ داده و با غلبه بر سیستم ایمنی آنتی بادی مادری، سبب آغاز فعالیت سیستم ایمنی گوساله می شود. این مرحله ای ضروری در تکامل ایمنی ذاتی و اکتسابی در گوساله ها است.
وقتی که سیستم ایمنی حیوان جوان برای اولین بار به طور موثر تحریک می شود، سومین بخش طرح طبیعت یعنی تقویت پاسخ های اولیه، آغاز می شود. افزایش و تقویت پاسخ اولیه ی اصلی، ضروری است زیرا سیستم های ایمنی جوان،بالغ نیسند و تنها یک بار قرار گرفتن در معرض عوامل بیماری زا سبب پاسخ هاب ایمنی طولانی مدت نمی شود. همانطور که گفته شد، اغلب عفونت های مهم در جمعیت های انسانی و حیوانی، بومی بوده و همیشه حضور داشته اند. علاوه بر این، آنچه که شاید مردم نمی دانند این است که مصونیت به ندرت به شکل کامل یا استریل اتفاق می افتد. اتفاقی که رخ می دهد تقویت و بهبود سیستم ایمنی افراد است که منجر به کاهش ابتلا به عفونت می شود اما نمی تواند به طور کامل از بروز آن جلوگیری کند به ویژه در مواردی که عفونت ها از طریق ترشحات بینی و یا مدفوع منتقل می شوند. این به این معنی است که تقابلات روزانه ای که در گله ی گاوها و یا سایر جمعیت ها رخ می دهد، سبب ایجاد موقعیت برای بروز پاسخ های اولیه می شود. روی هم رفته، این فرایند در مصونیت گله و یا هر جمعیت دیگری سهیم است.
شاید فرایند واکسیناسیون طبیعی و خود به خودی در ابتدا کمی غیرواقعی به نظر بیاید اما شواهد اپیدمیولوژیک فراوانی وجود دارد که واقعی بودن این فرایند را اثبات می کند. بهترین مثال برای توصیف اتفاقاتی که در نبود این واکسیناسیون طبیعی رخ می دهد، داستان نیمکره ی غربی است. بسیاری از میکروب های انسانی مهم، از قبیل آبله و سرخک، قبل از به وجود آمدن واکسیناسیون، برای قرن ها در اروپا همه گیر بودند. اما مردم با قرار گرفتن در معرض این میکروب ها، نسبت به آن ها مصونیت پیدا کردند. به عبارت دیگر قرار گرفتن در معرض عوامل بیماری زا سبب کاهش بیماری ها می شود. امروزه این میکروب ها همانند قبل، دیگر اندمیک نیستند. زمانی که مهاجران اروپایی که واکسینه شده بودند و مصونیت کلینیکی داشتند وارد امریکا شده و مردم بومی را در معرض میکروب های همراه خود قرار دادند، تعداد بسیاری از مردم بومی به دلیل اینکه هیچ گونه مصونیتی نسبت به آن میکروب ها نداشتند از بین رفتند.
با در نظر گرفتن تاریخ طبیعی بیماری های عفونی و بهبود آن توسط طبیعت می توان نتیجه گرفت که با به کار گیری سه برنامه ی کاربردی زیر می توان به بهبود سلامت گله ها کمک کرد:
1) به مدیریت آغوز توجه کنید. مشخص است که این مفهوم جدیدی نیست. اما بدون ایمن سازی بهینه غیر فعال، واکسسیناسیون های بعدی بیهوده خواهد بود. چرا که گوساله یا در معرض ای کولای قرار گرفته و دچار اسهال می شود یا آنقدر بیمار می شود که نمی تواند پاسخ مناسب و بهینه ای نسبت به واکسیناسیون داشته باشد. به یاد داشته باشید که کیفیت آغوز می تواند با واکسیناسیون به موقع گاوها (با واکسن های زنده تغییر شکل یافته قبل از تولید مثل و یا با واکسن های غیرفعال شده در سه هفته قبل از گوساله زایی، که به نحوه ی سیستم مدیریتی بستگی دارد) افزایش یابد.
2) گوساله ها را در اولین روزهای زندگی خود (مانند روز اول) با واکسن هایی که از طریق مخاط، دهان و یا بینی منتقل می شوند، آماده نمایید. واکسن های نازال ترکیبی و موثری برای عوامل بیماری زای تنفسی مهم در گوساله ها همانند ویروس سلول های تنفسی گاوی (bovine respiratory syncytial virus) و ویروس Parainfluenza-3 وجود دارند.
استفاده از واکسن های نازال که حاوی ویروس هرپس گاوی حساس به دما است برای نگرانی های حفاظتی ترجیح داده می شود. واکسن های دهانی برای کرونا ویروس گاوی ( و روتا ویروس) که منجر به بیماری های امعایی و تنفسی در گوساله ها می شوند، احتمالا موثرترین نوع واکسن خواهند بود البته اگر به صورت نازال به کار روند.
3) پاسخ های اولیه را با واکسن های تزریقی تقویت نمایید: این کار را می توان در حدود 2 ماهگی وقتی که آنتی بادی های مادری به مقدار قابل ملاحظه ای کاهش یافته است انجام داد. با منتظر ماندن تا زمان از شیرگیری (حدود 6 ماهگی، حداقل در گله های گوشتی) نمی توان پاسخ های ابتدایی گوساله های تازه متولد شده را تقویت کرد،زیرا طول عمر آن ها معمولا کوتاه خواهد بود. انتخاب واکسن ها به منظور دست یابی به حداکثر تقویت سیستم ایمنی متناسب با عامل بیماری زا متفاوت خواهد بود.
در این زمان که نگرانی ها در ارتباط با استفاده از آنتی بیوتیک ها در غذای حیوانات و مقاومت دام ها به این آنتی بیوتیک ها در حال افزایش است، استفاده ی به موقع و دقیق تر از واکسن ها، علاوه بر بهبود سلامت گوساله، نگرانی های مصرف کنندگان را در مورد “ایمنی مواد غذایی” نیز برطرف می کند.
منبع:
- John Ellis, Western College of Veterinary Medicine, University of Saskatchewan
آرکاژن تامین کننده بهترین اسپرم از بهترین نژاد دام ها
بدون دیدگاه